Çin’de ortaya çıkan Kovid-19 virüsünün küresel salgına dönüşmesinin ardından Türkiye’de ilk vaka, 11 Mart 2020’de görüldü. Türkiye’de ilk vakanın görüldüğü 11 Mart 2020 aynı zamanda Kovid-19’un Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından “küresel pandemi” ilan edildiği gün oldu.
Türkiye’de Kovid-19 kaynaklı ilk ölüm ise 17 Mart 2020’de yaşandı.
Salgınla geçen 2 yılı aşkın sürede dünyadaki birçok ülke gibi Türkiye’de de virüsün yayılmasını önleyebilmek için uçuşların durdurulması, sokağa çıkma kısıtlaması, uzaktan eğitime geçilmesi, kafe ve restoran gibi yerlerin geçici süreyle kapatılması, kamuya açık etkinliklerin iptal edilmesi gibi çeşitli önlemler devreye alındı.
Salgın günlük hayat alışkanlıklarını da değiştirdi. Bu süreçte kapalı ve açık alanların tamamında maske takmak, AVM’ler ile kurum ve kuruluşlara girişte HES kodu göstermek ve ateş ölçümü yaptırmak zorunlu hale geldi. Yurt dışına seyahat edecekler veya hastalık belirtisi olanlar için PCR testi uygulaması başlatıldı.
Türkiye ilk kapanmayı Nisan 2020’de yaşadı
Türkiye’de ilk sokağa çıkma kısıtlaması ise 10-12 Nisan 2020’de 30 büyükşehir ile akciğer rahatsızlıklarının sık görüldüğü Zonguldak’ta uygulandı.
Ülke çapında sokağa çıkma kısıtlamaları, 2020’de ve 2021’de vaka sayılarının zirve yaptığı dönemlerde tekrarlandı.
2 Mart 2021’de “kontrollü normalleşme” süreci başlatılan Türkiye’de illerdeki risk durumlarına göre sokağa çıkma kısıtlamaları, yeme-içme yerlerinin hangi şartlarda hizmet verebileceği ve hangi kademelerdeki öğrencilerin hangi şartlarda yüz yüze eğitime başlayacağı belirlendi.
Salgın süresince en fazla vefatın yaşandığı gün, 394 kişinin hayatını kaybettiği 30 Nisan 2021 oldu. Vaka sayılarındaki bu artış üzerine Kovid-19 tedbirleri kapsamında 29 Nisan ile 17 Mayıs 2021 arasında kesintisiz sokağa çıkma kısıtlamasını içeren “tam kapanma” dönemi uygulandı.
Türkiye, 1 Temmuz 2021’den itibaren normal hayata dönüşü sağlayacak yeni döneme geçti. Bu çerçevede belli saat ve günlerde uygulanan sokağa çıkma kısıtlamaları kaldırıldı, kafe ve restoranlar yeniden hizmet vermeye başladı.
Uzaktan eğitim sürecinin ardından öğrenciler, 6 Eylül 2021’de tüm kademelerde haftada 5 gün ve yüz yüze eğitime geri döndü.
Devlet, Kovid-19 salgınının olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla bu süreçlerde esnaf ve sanatkarlar ile dezavantajlı vatandaşlara yönelik birçok sosyal destek programını devreye aldı.
Aşılama salgına karşı en güçlü silah oldu
Tüm bu süreçte en önemli gelişme, 2021’de Kovid-19’la mücadelede aşıların devreye girmesi oldu. Türkiye’de 14 Ocak 2021’de sağlık çalışanlarıyla başlayarak 65 yaş üstüyle devam eden aşılama programına hızla yeni yaş ve meslek grupları eklendi. 2 Nisan’dan itibaren BioNTech aşılarının da uygulanmasına başlandı.
25 Haziran 2021 itibarıyla 18 yaş ve üzerindekiler, randevularını alarak Kovid-19 aşılarını olmaya başladı.
Bugüne kadar 18 yaş ve üstü nüfusta 147 milyon dozdan fazla aşı yapıldı.
Yerli aşı TURKOVAC devrede
Türkiye, salgınla mücadelede Kovid-19 aşısı üreten 9 ülkeden biri oldu. TÜSEB ve Erciyes Üniversitesince geliştirilen inaktif Kovid-19 aşısı TURKOVAC, 22 Aralık 2021’de acil kullanım onayını aldı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Şanlıurfa’daki aşı üretim tesisinden yapılan programda TURKOVAC’ın seri üretimine başlandığını bildirdi.
TURKOVAC’ın ülke genelindeki şehir hastanelerinde uygulanması ise 30 Aralık 2021’de başladı. 81 ildeki şehir hastanelerinin yanı sıra eğitim ve araştırma hastaneleri de 8 Şubat itibarıyla sürece dahil oldu.
Ayrıca ABD ve Avrupa’daki bazı ülkelerde Kovid-19 hastalarının tedavisinde kullanılan Molnupiravir ilacı, şubatta Türkiye’de de tedavi rehberine alındı.
Vaka sayıları giderek azaldı
Aşılamanın da olumlu etkisiyle birlikte 2022’de Kovid-19’un küresel bir tehdit olmaktan çıkmaya başladığı, tedbirlerin peyderpey kaldırıldığı yeni bir sürece adım atıldı.
Şubat ayının ilk haftasında zirve noktasına ulaşan vaka sayıları, bu tarihten itibaren tekrar azalmaya başladı. Salgının başından beri en yüksek günlük vaka sayısı 111 bin 157 ile 4 Şubat’ta görüldü.
Ancak aynı ay içinde günlük vaka sayısı 49 bin 792’ye, martta ise 11 bin 194’e kadar düştü.
Nisan ayının ilk gününde 13 bin 367 Kovid-19 vakası ve 45 vefat görülürken, bu sayı ay içinde kademeli olarak azaldı. 25 Nisan 2022’deki vaka sayısı 2 bin 604, vefat sayısı ise 15 oldu.
Maske kullanım zorunluluğu bitti
Türkiye’de 2020’de salgınla birlikte zorunlu hale getirilen maske takma zorunluluğu, 2 Mart 2022 itibarıyla açık havada kaldırıldı, kapalı ortamlarda ise havalandırma ve mesafe kuralına göre uygulanmaya başladı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bu tarihte Koronavirüs Bilim Kurulu’nun ardından yaptığı açıklamada ayrıca, kurum ve kuruluşlara girişteki HES kodu uygulamasına, hastalık belirtisi olmayanlardan PCR testi istenmesine ve okullarda iki vakanın görüldüğü sınıfların kapatılmasına da son verildiğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bugün Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu üyeleriyle birlikte yaptığı açıklamada, kapalı mekanlardaki maske kullanma zorunluluğunun tümüyle kaldırıldığını belirtti.
Halihazırda maske kullanımı, vaka sayısı 1000’in altına düşene kadar, sadece toplu ulaşım araçları ile sağlık kuruluşlarında devam edecek.
